Beleidsplan Welzijn 2009-2012

Opdrachtgever: Koepel Fokkerij

Uitvoerder: Namens de NDR, J. Kraak

Datum: Oktober 2009

Inhoudsopgave

1. Woord vooraf

2. Stand van zaken: algemeen

3. NDR: doelstelling fokkerij en sport

4. NDR als stamboek
4.1. De paarden
4.2. De beroepsgroep en amateurs: opleidingen en vergunning

5. Wat is de richting in de toekomst
5.1. Missie
5.2. Visie

6. Beleidsdoelen en termijnen
6.1. Korte termijn: 2009 - 2010
6.2. Middellange termijn: 2010 - 2013

7. Bronnen

8. Aanhaling: (1)

9. Overzicht acties

1. Woord vooraf

Om alle leden van het stamboek en andere geïnteresseerden goed te informeren over hoe dit beleidsplan tot stand gekomen is, dient de volgende toelichting.

Na het uitkomen van de Nota Dierenwelzijn in 2007 heeft de minister van LNV de Paardenhouderij gevraagd om een Plan van Aanpak Welzijn Paardenhouderij op te stellen. Door de Sectorraad Paarden (SRP), opgericht in jan. 2007, is dit verzoek opgepakt en heeft het rapport in jan. 2009 laten verschijnen. Aansluitend is daarna de uitvoeringsagenda voor het Plan van Aanpak Welzijn Paardenhouderij opgesteld. De Koepel Fokkerij, die vertegenwoordigers kent van alle 26 stamboeken en de Federatie Bond van Hengstenhouders, ziet er op toe dat door alle stamboeken een Beleidsplan Welzijn wordt ingediend.

2. Stand van zaken: algemeen

In de SRP, waarin alle geledingen uit de paardenhouderij vertegenwoordigd zijn, is de intentie uitgesproken om te komen tot een beter welzijn van en voor paarden. Hiernaast wordt vanuit de maatschappij steeds meer professionaliteit en maatschappelijke betrokkenheid verwacht. Ook worden steeds meer eisen aan bestuurders gesteld. Het welzijn van dieren staat daarbij sinds enkele jaren hoog op de politieke agenda. Al deze factoren hebben steeds meer invloed op de dagelijkse fokkerij; is het niet direct dan wel indirect.

Dit Beleidsplan Welzijn van de stamboeken binnen de NDR is dus een logisch gevolg van en vervolg op het Plan van Aanpak Welzijn en de veranderende beleving in de maatschappij. In dit document wordt aangegeven hoe de twee stamboeken het welzijn van het paard in het beleid willen bestendigen en verbeteren. Hierbij worden de relevante aandachtspunten uit het Plan van Aanpak Welzijn Paardenhouderij als rode draad aangehouden.

3. NDR: doelstelling fokkerij en sport

Het bevorderen van de draf- en rensport en de fokkerij van dravers en volbloeds in Nederland, een en ander in de ruimste zin, waarbij het welzijn van het paard voorop staat.

4. NDR als stamboek

4.1. De paarden

Het fokdoel van de stamboeken voor Nederlandse dravers en volbloeds is bij uitstek gericht op prestaties. Eigenlijk topprestaties. Om dat doel te bereiken spelen vele facetten een rol. Naast fysieke kwaliteiten spelen ook karaktereigenschappen een belangrijke rol. Zelfs het maatschappelijk aspect is van belang. Binnen de stamboeken treffen we verschillende leeftijdscategorieën aan: veulens, opfok, fokmerries en de koerspaarden. De eerste worden geboren uit de door de fokker gekozen best denkbare combinatie van merrie en hengst. De laatste laten de potentie zien van hun genetische achtergrond en de uiteindelijk de prestatie die door het vakmanschap van de trainers er uit gehaald wordt.

Dravers en volbloeds niet meer aan wedstrijden deelnemen en ook niet ingezet worden in de fokkerij worden doorgaands verkocht en worden uit het stamboek verwijderd.

4.2. Beroepsgroep en amateurs: opleiding en vergunningen

Voor de trainers , pikeurs en leerling pikeurs zijn er opleidingen die gevolgd moeten worden. Na het behalen van de vereiste diploma's komen genoemde personen pas in aanmerking voor een vergunning voor het trainen en rijden van de paarden. Eigenaartrainers, eigenaarrijders en amateurs moeten eveneens een proeve van theoretische en praktische bekwaamheid afleggen, alvorens zij een vergunning krijgen.

5. Wat is de richting in de toekomst?

5.1. Missie
Bij onze stamboeken staat dus het fokken van paarden met een gezonde geest in een gezond lichaam centraal. Respect voor het welzijn van het paard is hierbij vanzelfsprekend. Het is daarbij belangrijk anderen door kennisoverdracht te enthousiastmeren voor het ras, om zo met veel plezier dravers en volbloeds te fokken en te houden.

Om de missie te bereiken wordt vastgehouden aan de volgende kernwaarden:
· Open communicatie
· Transparante beleid- en besluitvorming
· Integriteit van het paard beschermen
· Traditie en vernieuwing in blijvend evenwicht

5.2. Visie
Wat betreft de NDR dient openheid in communicatie algemeen en een transparant beleid zowel in de fokkerij als in de afdeling sport een gegeven te zijn. Alle mogelijke kanalen zullen door het stamboek gebruikt worden om zowel fokkers , als houders van paarden en beroepsbeoefenaars te informeren over zaken die de beide stamboeken aangaan. In een veranderende maatschappij dient op alle fronten gewerkt te worden aan een breder maatschappelijk draagvlak en aanzien door open informatie over de sport. Gelukkig zijn daarvoor verschillende manieren: het wekelijks verschijnende blad "Draf- en Rensport", de sites van de NDR en de Vereniging Fokkers van Dravers, de jaarlijks verschijnende uitgave van het Fokkerijnummer en het jaarboek. Daarnaast komt zeer waardevolle informatie uit particulier initiatief, zoals uit het blad "Draaf". Andere media als televisie en radio moeten weer beter benut gaan worden. Het stamboek zal in de toekomst nog beter gebruikt moeten maken van genoemde kanalen om binnen alle geledingen van de sport bestaande en nieuwe informatie te verstrekken. (later nog eens genoemd onder (1)).

De fokkerij als geheel staat goed aangeschreven; zeker in verhouding tot het geringe aantal geboren veulens. De visie op de richting waarin de fokkerij zich moet begeven is niet vanachter het bureau te dwingen. De individuele fokker heeft altijd een goed presterend paard voor ogen. Hij kijkt daarom naar de hengst die het best past bij zijn merrie en ook bij zijn budget past. Daarenboven kan de fokker een persoonlijke voorkeur hebben; wil hij een nationale topper of internationaal doorbreken. Heeft hij een voorkeur voor paarden die presteren over korte afstand of over langere afstanden. Er wordt gekeken naar de karakters om te zien of de combinatie, merrie en hengst een paard voortbrengt met een goed koershoofd. Maar ook of de fokker zelf wil koersen of zijn fokproduct wil veilen. In alle gevallen zal hij via een perfecte opfok streven naar een paard dat over veel snelheid en een goed lichaam beschikt, waardoor het een lange koerscarrière heeft. Bij al deze keuzes hoeft de integriteit van het paard niet in het gedrang te komen. De garantie daar voor is immers het belang en de hoge verwachting die een fokker heeft in het te verwachten veulen. De integriteit van het paard dient foktechnisch dus bewaakt te worden door de fokker en het stamboek. De laatste door toe te zien op het zo veel mogelijk uitsluiten van erfelijke gebreken en controle op inteelt. Sportief gezien via toezicht op entrainementen en wedstrijdbanen; incl. uitschrijven van koersen. Zie later.

Er bestaat een lange traditie van het rijden met paarden in competitieverband. Zowel op de korte baan als op de lange baan. Dat zal altijd zo blijven. De vernieuwing zal bestaan uit een ander beleid wat betreft het koersen met jonge paarden en aansporing van paarden tijdens wedstrijden. Daarnaast zal er nog meer aandacht voor randvoorwaarden zijn, allemaal met het doel de integriteit van het paard te beschermen.

6. Beleidsdoelen en termijnen

In dit hoofdstuk worden verschillende beleidsdoelen toegelicht. Hierbij wordt een onderverdeling gemaakt in korte termijn doelen en middellange termijn doelen. Met korte termijn doelen wordt binnen één jaar bedoeld en met de middellange termijn de periode tussen één en vijf jaar. Voortschrijdend inzicht kan leiden tot aanpassing van de termijnen en mogelijk tot nog langere termijn doelstellingen.

6.1. Korte termijn: 2009-2010

Voorlichting
Uit meerdere onderzoeken is naar voren gekomen dat mensen die met paarden omgaan vaak onvoldoende kennis hebben van de natuurlijke behoeften van paarden; (Rapport: Passie voor paarden, maart 2009). Ook hebben de stamboeken de SRP ondersteund in bepaalde statements in het Plan van Aanpak Welzijn in de sector Paardenhouderij. Deze statements moeten bekend worden bij een groter publiek. Het stamboek speelt een belangrijke rol in het informeren van de achterban via de bestaande communicatiekanalen. (1). Het Nederlands Hippisch Kenniscentrum (NHK) kan hierbij direct of indirect ondersteunen. Hieronder worden items genoemd die door alle stamboeken als belangrijk worden aangemerkt en waarvan de kennis door diezelfde stamboeken verspreid dien te worden.

Couperen van staarten
Dit wordt bij dravers en volbloeds niet gedaan en is bovendien bij wet verboden.

Spenen
Het afspenen van veulens gebeurt op grotere en/of professionele bedrijven in groepen. Het spenen van slechts één veulen kan stressvol zijn. Zeker als het abrupt en alleen in een stal opgesloten wordt. Geleidelijk spenen kan het welzijn van het veulen verbeteren. De stamboeken zijn in het Plan van Aanpak Welzijn verantwoordelijk gesteld voor juiste voorlichting op dit terrein. In de juiste jaarperiode zal daar aandacht aan gegeven worden. Via (1).

Huisvesting
Sociaal contact is één van de basisbehoeften van het paard. De georganiseerde paardensector heeft uitgesproken dar ieder paard ieder moment van de dag sociaal contact moet kunnen hebben. Hiernaast is uitgesproken dat het verband tussen grootte, beweging, sociaal contact en het klimaat in de stal belangrijker is dan één harde en directe richtlijn voor de grootte van de stal. Op dit moment loopt vanuit de sector een onderzoek naar welzijnsaspecten van paarden op stal. De samenwerkende partijen van de SRP worden hiervan op korte termijn op de hoogte gesteld om de achterban te informeren. Via (1)

Prikkeldraad
De georganiseerde sector heeft zich uitgesproken dat prikkeldraad het welzijn van het paard ernstig in gevaar kan brengen. Om die reden is het wenselijk prikkeldraad rondom paardenweiden te vervangen door diervriendelijker afrasteringsmateriaal.

Verhinderen van stereotiep gedrag
Stereotypieën of wel abnormaal repetitief gedrag (Abnormal Repetetive Behaviours, ARB) genoemd, zijn een indicatie van verminderd welzijn in het heden of het veerleden. Er is een duidelijke relatie tussen chronische stress (verminderde voorspelbaarheid en beinvloedbbaarheid van de omgeving), conflict gedrag en het optreden van ARB's aangetoond. (Uit Rapport Beantwoording PVA Paardenhouderij, November 2008).

Voorbeelden van stereotiep gedrag zijn bijvoorbeeld luchtzuigen en weven. Door dit gedrag komen er in het lichaam stoffen, endorfinen, vrij die er voor zorgen dat het paard in een soort roes komt waarin het zich juist prettig voelt. Door het paard te isoleren om te voorkomen dat andere dieren het gedrag over zouden nemen, wordt het welzijn niet verbeterd. Het verhinderen van stereotiep gedrag kan leiden tot verminderd welbevinden, dus minder prettig voelen, dat het paard mogelijk weer aanzet tot ander ongewenst gedrag. Om stereotiep gedrag te voorkomen en maatregelen te nemen indien dit geconstateerd wordt, is juiste voorlichting aan (stal-)eigenaren noodzakelijk. Via (1)

Voeding
Een goed samengesteld rantsoen en een adequate voerfrequentie leveren een wezenlijke bijdrage aan het welzijn van paarden. Een belangrijk onderdeel hiervan is het fourageren. Extra aandacht verdient ook de zorg voor het rantsoen met een voldoende aanbod van ruwvoer verspreid over de hele dag.

Drinkwater
De georganiseerde sector vindt het een vereiste dat bij iedere vorm van huisvesting, maar ook tijdens lange transporten en bij evenementen wordt voorzien in voldoende schoon drinkwater.

Medicatie
Diergeneeskundige handelingen dienen door een dierenarts uitgevoerd te worden. Waar dat wettelijk toegestaan is eventueel op diens gezag. Onjuiste handelingen kunnen het welzijn van het paard ernstig schaden.

Beheersing wormbesmetting
Gedurende zijn hele leven krijgt het paard te maken met wormbesmettingen. Volledig uitroeien is een utopie. Beheersen daarentegen moet. Voor een goed welzijn van het paard is het van eminent belang dat er voldoende aandacht gegeven wordt aan wormbesmettingen. Tegenwoordig kunnen ontwormingsmiddelen alleen nog op attest van een dierenarts verkregen worden. De dierenarts zal op grond van historie, lokale omstandigheden, eventueel aangevuld met nader onderzoek, bepalen welke middelen ingezet moeten worden. Van tijd tot tijd informeert het stamboek de achterban. Via (1)

Supplementen
Een breed scala aan voedingssupplementen is beschikbaar en vindt door een uitgekiende marketing volop afzet. Ieder gebruiker moet zich afvragen of een supplement wel noodzakelijk is voor het beoogde doel. Bij onoordeelkundig gebruik van voedingssupplementen, door overdosering of verkeerde combinaties, kan de gezondheid van paarden geschaad worden. Producenten van supplementen moeten hierover een transparante voorlichting geven. De stamboeken moeten hun achterban er op wijzen zorgvuldig met deze middelen om te gaan.

Giftige planten
Hoewel de meeste paarden uit de wei geen giftige planten opnemen, komen deze bij de winning van hooi daarin wel terecht en ingedroogde vorm worden ze dan niet meer herkend. Bijv. het Jacobskruiskruid. Ook zijn alle delen van de Taxus Baccata giftig en reeds bij geringe opname dodelijk. Voorlichting hierover is nodig. Via (1).

Transport
Voor hobbymatig paardentransport zijn geen regels opgesteld in de EU Transportverordening. Om toch sturing en informatie te kunnen geven ontwikkelt de SRP in het kader van het Plan van Aanpak Welzijn een Gids Goede Praktijken met hierin richtlijnen waaraan volgens de SRP hobbymatig paardentransport moet voldoen. Een rijvaardigheidscursus met de trailer en een opzet voor een regulier terugkerend keuringsprotocol voor de trailer zullen daarvan onderdeel gaan uitmaken. De Gids zal in 2010 gereed zijn.

NB.
Periodieke keuringen van trailers zijn momenteel niet meer verplicht en de verantwoording voor deugdelijk materiaal ligt bij de eigenaren. Bij de overheid moet op herinvoering van deze keuringen aangedrongen worden. Aanpassing van de reglementen

In het Plan van Aanpak Welzijn in de sector Paardenhouderij heeft de georganiseerde sector op een aantal punten aangegeven de reglementen aan te passen om het welzijn te waarborgen. De punten hieronder hebben betrekking op reglementen in de stamboeken.

Leeftijd
In Nederland worden, evenals in alle andere Europese landen, Amerika, Australië en Azië, dravers en volbloeds al op vroege leeftijd beleerd en daarna getraind. De training is dan nog geenszins gericht op snelheid; dat komt pas veel later. Zonder belasting wordt gewerkt aan spierontwikkeling. Voor het aanleren van een goede coördinatie om later bij grotere snelheden de juiste balans te hebben is het van groot belang om op vroege leeftijd te beginnen. De paarden geven zelf wel aan in hoeverre ze het werk leuk vinden en wat ze aan kunnen. De trainers gaan daar professioneel mee om. De fokkerij van deze paarden is al sinds jaar en dag gericht op vroegrijpheid. Dat betekent niet dat alle paarden al op 2-jarige leeftijd koersen. Integendeel. Het is een beperkt percentage. Om het welzijn van het paard te beschermen is eerder al besloten de eerste koersen voor 2-jarigen wat later in het seizoen uit te schrijven. Verdere aanbevelingen ingaande seizoen 2010 zijn: betere verdeling tussen prijzengelden van Stakes-koersen en Klassieke koersen. Het welzijn zou geschaad kunnen worden door de aanlokkelijkheid van hoge prijzengelden. Voor deelname aan Stakes-koersen en Klassieke koersen moet er naast een voldoende kwalificatie minstens één normaal uitgeschreven koers reglementair beëindigd zijn. Verder dient besproken te worden om het aantal koersen voor 2-jarigen te limiteren. Het zweepgebruik dient afgeschaft te worden. (Zie verder ook onder het hoofdstuk middellange termijn).

Drinkwater tijdens wedstrijden
Vanaf 2010 wordt het aanbieden van schoon drinkwater opgenomen in alle vergunningen voor evenementen waarbij paarden betrokken zijn en tevens in alle wedstrijdreglementen.

Plaats om te urineren en mesten
Als een paard langer dan 4 uur op een evenement moet verblijven, dient de organisatie een ruimte met strobed beschikbaar te hebben als faciliteit om te urineren en mesten. In verband met gevaar voor contaminatie kan de houder van het paard overwegen zijn eigen stro mee te nemen.

Gebruik van ongeoorloofde middelen tijdens evenementen
Ter voorbereiding op veilingen en wedstrijden moet er gecontroleerd worden op handelingen die mogelijk van invloed zijn op het welzijn van paarden. Dit geldt voor het harnachement en voor middelen die op enigerlei wijze de prestatie van het paard kunnen beïnvloeden en daarmee de integriteit van het paard aantasten. Op wedstrijddagen wordt door de baancommissaris gelet op de correcte aanspanning. Bij de grasbaanwedstrijden is het gebruik van een zweep al niet meer toegestaan. Deze beperking zal verder uitgebreid worden.
De NDR ondersteunt in deze van harte het standpunt van de SRP dat er door de overheid meer middelen ter beschikking gesteld worden om meer controles uit te kunnen voeren. Inclusief out of competition controles. (OOC 's)

6.2. Middellange termijn: 2010-2013

Selectie van erfelijke gebreken
Binnen de fokkerij dekt een hengst meerdere merries, waardoor een populaire hengst een grote invloed kan hebben op een populatie binnen een stamboek. Het is om die reden dat het stamboek een limiet moet stellen aan het aantal dekkingen of inseminaties van één hengst. Door kleiner of groter worden van een stamboek kan dat aangepast worden. Zichtbaar erfelijke gebreken komen er in ons stamboek nauwelijks voor. Heel soms een toevalstreffer afkomstig van een heel verre voorouder. Daarnaast heeft een hengst soms een eigenschap die ongewenst is om tot een glanzende koerscarrière te komen, zonder dat het welzijn van het paard in het geding zijn. Deze eigenschap kan soms gebruikt worden om een tegengestelde eigenschap bij een merrie te compenseren. In de reglementen van de NDR is opgenomen dat hengsten in Nederland een controle moeten ondergaan op erfelijke gebreken en Röntgenologisch onderzocht moeten worden op de Faculteit voor Diergeneeskunde te Utrecht. De uitslagen daarvan worden officieel gepubliceerd. Binnen de stamboeken van de NDR worden een groot aantal buitenlandse hengsten gebruikt; veelal via invoer van diepvries sperma. Van deze hengsten kennen we alleen de afstamming en de meestal uitmuntende prestaties op de koersbanen of in de fokkerij. Echte erfelijke gebreken worden in het land van herkomst uiteraard ook onderkend en leiden tot uitsluiting van fokkerijdiensten. Hoewel de Nederlandse volbloed- en draverfokker doorgaans goed geïnformeerd is, is het de taak van het stamboek, direct of indirect, om er voor te zorgen dat van alle ter dekking aangeboden hengsten zoveel mogelijk informatie ter beschikking is.

Registratie en rapportage van erfelijke gebreken.
Erfelijke gebreken moeten door het stamboek geregistreerd worden en jaarlijks aan de achterban en aan de Koepel Fokkerij gerapporteerd worden.

Selectie op gedragskenmerken en karaktereigenschappen
Een aantal gedragseigenschappen zijn aangeleerd en daarom moet een goede voorlichting aan houders van dieren er voor zorgen dat het welzijn van paarden zodanig is dat deze eigenschappen niet tot ontwikkeling komen. Ook bij een aantal meer genetisch vastgelegde eigenschappen, zoals angst, stress agressie etc. kunnen we voor zorgen dat bij het paard door goede vertrouwde omgang het welbevinden verbeterd wordt. Eén van de eigenschappen waarmee de Nederlandse volbloed- en draverfokker doelbewust rekening houdt bij de keuze van een hengst, is zijn karakter. Sluit dat niet aan bij deze eigenschap van zijn merrie dan krijgt de fokker een product waar geen markt voor is en hij geen revenuen. Het welzijn van het paard gaat dus hand in hand met het belang van de fokker. Bij de taak van het stamboek om informatie over hengsten te vergaren en te verspreiden horen dus zeker ook de karakterologische.

Gebruik van ongeoorloofde middelen
Medisch gezien kan er aanleiding zijn om een paard te behandelen. De dierenarts is er voor verantwoordelijk dat dit juist gebeurt. Het is ook in het belang van de eigenaar en trainer dat de voorgeschreven en/of toegediende middelen in het logboek of paspoort correct vermeld worden. Door 'out of competition controles (OOC's), waarbij ook bloed- of andere monsters genomen kunnen worden, kan de bewustwording worden vergroot. De NDR is er omwille van de uiterste bescherming van de integriteit van het paard en vergroting van grotere maatschappelijke acceptatie van wedstrijden met paarden, groot voorstander van dat er voor deze OOC's door de SRP bij de overheid gevraagd wordt om een financiering daarvoor. Ook te gebruiken in andere stamboeken. Zoals eerder genoemd is het gebruik van de zweep bij grasbaanwedstrijden niet langer toegestaan. Voor de verschillende categorieën zal gefaseerd het gebruik van de zweep tijdens wedstrijden totaal afgeschaft worden. Uiterlijk begin 2013 of zoveel eerder.

Tweejarigenbeleid
In het wedstrijdschema voor koersen voor 2-jarigen is er in 2009 reeds een verandering aangebracht. De eerste koersen werden later in het seizoen uitgeschreven. Op korte termijn zal deskundig gekeken worden naar nog anders uitgeschreven koersen. Dat gaat dan de afstand en de startmethode aan. In alle gevallen zal gekeken worden of het mogelijk is nog eerlijker naar het paard te zijn.

Internationaal
De NDR zal tijdens internationaal overleg bepleiten dat het gebruik van zweep of andere dwangmiddelen niet langer zijn toegestaan.

Dierziekten
De Nederlandse paardenpopulatie kan in de komende jaren bedreigd worden door uitheemse ernstige paardenziekten. De SRP is bezig om 'early warning systemen' voor de verschillende ziekten op te zetten. De stamboeken spelen een belangrijke rol in het verspreiden van informatie over de ziekten en bij een uitbraak met het helpen uitvoeren van de draaiboeken. Zodra het Plan van Aanpak Diergezondheid en Dierziekten en de bijbehorende draaiboeken klaar zijn, kunnen deze voor ieder individueel stamboek vervolgens worden geïntegreerd in dit Beleidsplan Welzijn.

Kennis vergaren en overdracht.
Nieuwe ontwikkelingen kunnen leiden tot veranderd inzicht hoe het welzijn bij het sportpaard verbeterd kan worden. Het NHK kan de stamboeken daarin ondersteunen. Eventuele verbeterpunten zullen in dit Beleidsplan Welzijn Paard worden overgenomen. In onderzoekcentra wordt verder gezocht naar bruikbare parameters voor meting van stress en overbelasting bij training van met name jonge paarden. Indien bruikbare methodes beschikbaar zijn zouden die ook ingezet kunnen worden tijdens eerder genoemde OOC's.

7. Bronnen

· Passie voor Paarden. LEI Wageningen UR, maart 2009
· Plan van Aanpak Welzijn in de sector Paardenhouderij, SRP, jan. 2009
· Rapport Beantwoording Plan van Aanpak Paardenhouderij, nov.2008
· Reglementen NDR.

8. Aanhaling: (1)

Door de NDR te gebruiken media voor informatieoverdracht:

· Website van de NDR (ndr.nl)
· Website van Fokkersvereniging (dutchtrotters.nl)
· Het Fokkerijnummer (Breeders Special) 1 x per jaar
· Draf- en Rensport. Wekelijks verschijnend met één of meer pagina's voor officiële mededelingen, zoals wijziging reglementen. Verder met instemming van de redactie via ingezonden stukken mogelijkheid tot informatie verstrekking.

Daarnaast bestaat er voor alle draf -en rensport liefhebbers het zeer informatieve blad "Draaf ".

9. Overzicht acties

© Copyright Fokkersvereniging 2010