door Hans Huiberts
Dit artikel is met toestemming overgenomen uit de Breeders Special 2011 van
het blad "Draf&Rensport"
Inleiding
Op de eerste plaats verdienen onze merries veel respect en een goede verzorging. Ze verdienen ook hogere prijzen op de jaarlingenveilingen. En qua prijzengeld dienen ze eigenlijk veel meer te verdienen dan ze nu doen. Dat kan alleen maar door meer merriekoersen uit te schrijven en daar wordt met ingang van dit jaar iets aan gedaan. Fokkers, trainers en eigenaren lees dit goed. Vooral de laatste allinea!
Merries bij de top
We weten al heel lang dat hengsten als koerspaard gemiddeld beter zijn dan merries,
maar het is toch heel goed mogelijk dat een merrie al haar mannelijke jaargenoten
jarenlang de baas is. Dat hebben we o.a. gezien met de onvergetelijke Action
Skoatter. Dat zijn echter uitzonderingen. We hebben de winsommen van de meestwinnende
hengsten en merries in enkele landen vergeleken en wel met grote aantallen,
dus grote betrouwbaarheid. Zie tabel 1. Het gaat hierbij om het aantal merries
in groepen grootverdieners, uitgedrukt in een percentage, zie de laatste kolom.
Er zit nogal verschil bij de drie landen die we hebben onderzocht.
Frankrijk
Frankrijk heeft fantastische merries. Neem zo'n Olga du Biwetz, die de laatste
Prix du Cornulier won en een week later in de Prix d'Amérique alleen de twee
beste hengsten van Europa moest laten voorgaan. We waren benieuwd naar de Franse
gegevens en hebben zelf de telling verricht. In Frankrijk vindt er in veel koersen
een scheiding der sexen plaats. Niet in de Groep-1 nummers, maar wel daaronder
en ook in gewone koersen. De merriekoersen zijn vaak herkenbaar aan de naam.
De semi-klassieke Prix Uranie, Prix Gélinotte, Prix Une de Mai, etc. zijn net
zo hoog gedoteerd als de mannelijke afdelingen. Op deze manier krijgen de merries
meer kans op een hogere winsom en dat zien we in de tabel terug. Iets onder
de top is één op de drie een merrie!
Zweden
Het lijkt erop dat de Zweedse merries erg achterblijven in de winsommen. Van
de 67 winnaars van meer dan € 720.000 is slechts 12 % (1 op de 8) van het vrouwelijke
geslacht en van de 108 winnaars van meer dan € 550.000 slechts 18 %. In Frankrijk
is dat 25 %. Als we van de laatste 3 jaren de 50 meest winnende paarden bekijken,
is 24 % van het vrouwelijk geslacht. In de top-50 met meestwinnende paarden
in 2010 verdienden de hengsten-ruins gemiddeld ca. 1,8 keer zoveel als de merries.
Volgens John Bootsman komt dit doordat er in Zweden te weinig bijzondere merrie-koersen
zijn en merries dus veel minder kunnen verdienen dan hengsten, zeker in de top.
Nederland
In Nederland is het aantal merries in de hogere winsomklasse 24 %. Nog niet
eens zo slecht! Helaas hebben we (nog) geen inzicht in de lagere winsomklasses
en waarschijnlijk is het aandeel van de merries daar nog iets hoger. We hebben
Mike Hersbach gevraagd om de verschillen in gemiddelde winsom voor hengsten/ruins
en merries per jaargang uit te rekenen. Dat is gelukt en voor de meeste jaargangen
geldt dat een hengst gemiddeld 1,5 à 2 keer zoveel verdient als een merrie.
De laatste jaren wordt het wat schever getrokken als er paarden bij zijn, die
in het buitenland veel geld hebben verdiend en dat zijn meestal hengsten. Gemiddeld
starten er in een jaargang ca. 120 merries en 140 mannelijke dravers. De merries
maken ook iets minder starts: gemiddeld 25 per merrie tegenover 30 per hengst/ruin.
Er wordt gewoon eerder afscheid genomen van de merries omdat ze minder kunnen
winnen. Het kan ook komen doordat merries in het algemeen wat vroegrijper zijn
en daardoor als tweejarige harder worden aangepakt en eerder moeten stoppen.
In de jaren 90 wonnen 6 merries de Productendraverij tegenover 4 hengsten en
in het afgelopen decennium was het eerlijk verdeeld, 5 om 5. Een aantal daarvan
zagen we het jaar daarop niet meer terug. Verder is de kans om een Derby te
winnen met een hengst of ruin veel groter dan met een merrie. In het afgelopen
decennium won slechts één merrie deze Klassieker, en pas na terugstelling van
de winnende hengst. Om deze redenen zijn merries minder populair op de jaarlingenmarkt.
Jaarlingenprijzen
Omdat er minder perspectief voor merries is, beleren de trainers dus liever
hengsten en ruins. Dat drukt de veilingprijzen van de jaarlingmerries. We hebben
de jaarlingenprijzen van hengsten en merries vergeleken op de Nederlandse veilingen
in de afgelopen 5 jaar. Hieruit blijkt dat de gemiddelde prijs van de merries
57 % was van die van de hengsten. Anders gezegd, de hengsten zijn 1,75 keer
zo duur en dat is ongeveer gelijk aan het verschil in de gemiddelde winsommen.
Dat is sneu voor de fokkers, die aan een jaarlingmerrie evenveel kosten hebben
als aan een hengst. Ik herinner me dat in het verleden voor bepaalde dekhengsten
minder veulengeld verschuldigd was bij een merrieveulen. Misschien kunnen de
hengstenhouders onze fokkers daarmee tegemoet komen. In Frankrijk worden de
topprijzen alleen voor de jaarlinghengsten betaald. Daar speelt nog een ander
aspect mee. Als een hengst bij de top van zijn jaargang hoort, kan een veelvoud
van zijn winsom worden geïncasseerd via de dek- en veulengelden. Hengsten zijn
daarom extra gewild in het land van Marianne. In het afgelopen najaar werd de
duurste jaarlingmerrie geveild voor € 54.000. Voor zestien jaarlinghengsten
werden hogere bedragen betaald tussen € 55.000 en € 170.000. En van de 60 duurste
jaarlingen (> € 30.000) waren er slechts 11 van het vrouwelijk geslacht. Ook
in Zweden wordt op de veilingen veel minder voor merries betaald. Het probleem
speelt dus niet alleen bij ons, maar het is alleen van een andere grootte-orde
en voor onze jaarlingmerries wordt gewoon veel te weinig betaald. Toch kan het
bij ons aanzienlijk beter worden omdat de merries met ingang van 2011 betere
winmogelijkheden krijgen via aparte merriekoersen.
Huidige merriekoersen
Er zijn in het Nederlandse koerswezen al decennia lang enkele aparte merriekoersen
met de Jofferprijs en de Sweepstakes. We hebben ook al enkele jaren de Action
Skoatter-bokaal op Lady's Day in Wolvega. Verder zijn er de Merrie-afdelingen
van de Derby, de Fokkers Trofee en de Breeders Crown-koersen. Deze zijn echter
veel lager gedoteerd dan de open afdelingen. Merries mogen ook in de open afdelingen
starten en hebben dus meer mogelijkheden dan hengsten, echter wel met veel lager
prijzengeld in de Merrie-afdelingen. Dit laatste wordt hier en daar als onrechtvaardig
gezien. Voor de topkoersen per jaargang, zoals de Producten-draverij, de Derby,
de Fokkers Trofee en het Vierjarigenkampioenschap moet de beste van de jaargang
winnen. Hier moet dus geen scheiding worden aangebracht tussen hengsten en merries,
maar voor andere koersen kan dat wel.
Meer merriekoersen
Afgelopen maanden kwam er een discussie op gang over de opzet van de Breeders
Crowns. Gelukkig hebben onze hengstenhouders onder leiding van John Bootsman
snel de daad bij het woord gevoegd en de uitschrijvingen van hun Breeders Crown-koersen
met ingang van dit jaar veranderd in aparte hengsten/ruins en merrie-afdelingen.
Er komen voor beide categorieën ook Troost-afdelingen. Dit is gepubliceerd in
het OB-5 van enkele weken geleden. Dit betekent gewoon dat er voor de merries
veel meer te verdienen is op 2-, 3-. 4- en 5 t/m 7-jarige leeftijd. Het prijzengeld
in de Merrie-afdeling wordt net zo hoog als in de hengsten-afdeling en er komen
4 aparte Troost-merrie-koersen bij. Ook voor de Stakes-koersen is er een wijziging
met ingang van dit jaar. Vorig jaar is al ingevoerd dat er aparte inschrijvingen
zijn voor hengsten/ruins en merries in de Stakeskoersen voor 4-jarigen. Met
ingang van dit jaar is dat ook doorgevoerd voor de 3-jarigen Stakes (zie OB-4).
Het gaat om 7 Stakes-koersen bij zowel de 3- als de 4-jarigen! Verder is onlangs
door Wolvega een nieuwe merriekoers ingesteld: het hoog gedoteerde Durk Minkema-Memoriaal
voor Nederlandse merries in de hoogste klasse, jaarlijks te verrijden, half
oktober.
Betere perspectieven
De perspectieven voor de Nederlandse dravermerries zien er dus beter uit dan
ooit tevoren en naar verwachting zal dat effect hebben op de prijzen van de
jaarlingmerries tijdens de komende veilingen. Als de merries meer winsom hebben,
krijgen ze ook meer startmogelijkheden in het buitenland. Hopelijk worden ze
minder vroeg aangepakt. Zuinig zijn op een merrie kan lonen! Dan kunnen ze ook
vaker starten dan nu het geval is. Hopelijk wordt van de goede koersmerries
minder snel afscheid genomen en worden ze vervolgens als fokmerrie ingezet.
Hieronder staan de koersen, waarin de merries geen last hebben van mannelijke
tegenstrevers en onderling kunnen strijden voor even hoog prijzengeld als de
hengsten/ruins. Het gaat niet om heel veel koersen, maar wel om koersen met
een hoge dotering, Dat telt zwaar en maakt het interessant.
Tweejarigen:
- Jofferprijs
- Breeders Crown Hoofd
- Breeders Crown Troost
(opmerking: de Stakes-koersen zijn hier nog niet gesplitst)
Driejarigen:
- Sweepstakes
- Criterium der 3-jarigen
- Breeders Crown Hoofd
- Breeders Crown Troost
- 7 Stakes-koersen
- Merrie-Derby (ongewijzigd)
- Merrie-Fokkers Trofee (ongew.)
Vierjarigen:
- Criterium der 4-jarigen
- Breeders Crown Hoofd
- Breeders Crown Troost
- 7 Stakes-koersen
Oudere:
- Breeders Crown (5 t/m 7 jar.)
- Breeders Crown Troost
- Action Skoatter-Bokaal
- Durk Minkema Memoriaal
Dus eigenaren en trainers opgelet: ga op zoek naar goede merries, want daar
is met ingang van 2011 veel meer geld mee te verdienen dan voorheen!!
© Copyright Fokkersvereniging 2011